Çölyak Tahlili Nasıl Yapılır?
Çölyak Hastalığı Nedir ve Nasıl Gelişmektedir?
Çölyak hastalığı, Kafkasoid atalarının çoğu popülasyonunda (bunlar; Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika, Arap bölgesi, Hindistan, Pakistan ve muhtemelen Çin'in kuzey bölgeleri) bireylerin %1-2’sini etkileyen en yaygın otoimmün ince bağırsak hastalığıdır ve aynı zamanda kronik ishalin en sık nedenidir. Çölyak hastalığı tipik olarak ince bağırsağı tutmaktadır ve glutene karşı kalıcı olan bir intolerans söz konusu olarak sağlık durumunun bozulmasıdır. Ancak, sistemik bir hastalık sunumu artık hastaların yaklaşık yarısında görülmektedir. Genetik, çevresel, immünolojik faktörleri de içeren multifaktöriyel bir hastalık örneğidir. Bazı genetik faktörler, hastalık gelişimi için yeterli olmasa da varlıkları kesinlikle gereklidir. Bu gerekli faktörler, HLA allotipleridir. Çölyak hastalığı ile en güçlü şekilde ilişkili olan allotip, HLA-DQ2’nin bir varyantıdır, HLA- DQ2.5 olarak adlandırılmıştır ve çölyak hastalığı olan kişilerin %90-95'inde bulunur. DQ2’nin homozigotluğu erken başlangıçlı ve klasik çölyak hastalığı ile ilişkilidir. Geriye kalan hastalar, DQ2.2 olarak adlandırılan HLA-DQ8 veya başka bir HLA-DQ2 varyantını taşımaktadır. Gluten, çölyak hastalığının gelişimini tetikleyen önemli bir çevresel faktördür. Hücre kültürü sistemlerinde bir dizi etkiye neden olan gluten terimi, buğday, arpa, çavdar gibi tahıllardan elde edilen gliadin ve glutenin proteinlerinin bir karışımını belirtir. Ömür boyu devam etmekte olan bir hastalıktır.
Çölyak Hastalığı’nın Sık Rastlanılan Klinik Bulguları Nelerdir?
Çocuklarda, ishal, büyüme ve gelişme geriliği, boy kısalığı, karın şişliği, karın ağrısı olarak belirti göstermektedir. Yetişkinlerde sık olarak görülen belirtileri ise, demir eksikliği anemisi ve ishaldir.
Çölyak Hastalığı’nın Tanısı Nasıl Konulur?
Klasik semptomların varlığı, glutensiz diyete yanıt, gluten ile karşılaştırıldığında klasik semptomların ortaya çıkışı ve pozitif serolojik bulgular ile tanı konulmaktadır.
Çölyak Tahlili Nasıl Yapılır?
Çölyak tahlili, serolojik testler (kan testleri) ile yapılmaktadır. Tanıyı doğrulamak ve hastalığın gidişatını görebilmek amacıyla endoskopik biyopsi de yapılabilmektedir. Yapılan serolojik testler şu şekildedir; IgA tTG (doku transglutaminaz antikoru) : Çölyak hastalığının taraması amacıyla yapılan ilk adım testidir. IgG DGP (deamine gliadin peptidi) : IgA eksikliği olan hastalarda, çölyak hastalığının taraması amacıyla yapılan ilk adım testidir. IgA EMA (endomisial antikoru): Çölyak hastalığını doğrulamak amacıyla yapılan İkinci adım testidir. IgG tTG (doku transglutaminaz antikoru) : IgG DGP’ye göre daha düşük bir sensitiviteye sahip olduğundan rutin kullanımda önerilmemektedir. IgA DGP (deamine gliadin peptidi) : IgA tTG ve IgA EMA’ya göre daha düşük bir sensitiviteye sahip olduğundan rutin kullanımda önerilmemektedir.
Çölyak Hastalığı Açısından Kimler Taranmalıdır?
Nedeni açıklanamayan her türlü kronik ishali olan hastalar, Malabsorbsiyon tabloları olan hastalar (sindirim, emilim bozuklukarı), Açıklanamayan vitamin, mineral eksiklikleri bulunanlar, Anemisi olan hastalar (folik asit, demir eksikliği), Osteoporozu (kemik erimesi) olan hastalar, Nedensiz transaminaz yükseklikleri, Çölyak hastalarının 1. derece akrabaları, Tip 1 diyabet, primer biliyer siroz, Sjögren sendorumu gibi otoimmun hastalıkları olanlar, Down ve Turner sendromu olanlar, Nedensiz periferik nöropati, epilepsi, ataksi gibi nörolojik tabloları bulunlar, çölyak hastalığı açısından taranmaları gerekmektedir.
